Kerem Sevinç

Kaynak: webtekno

Kentlerde ki yaşamı, sosyal ilişkileri ve yüz binlerin içinde bulunduğu durumu görünce insanın kentlerden kaçıp, bir adada Robinson Cruseu  olası geliyor.

Trafik, konutsuzluk, yeşil alanların durumu, işsizlik ve plansızlık kentleri adeta bir esir kampına dönüştürmüş. Binalar, araçlar, kalabalıklar insanın üzerine üzerine geliyor sanki.

Hangi kentten bahsettiğimi biliyorsunuz.

Yaşadığınız, değer verdiğiniz, bağlı olduğunuz kentten…

Her kent için bunu söyleyemeyiz. Ama bir çok şehir, hatta kentlerin geneli insan sağlığı için artık zararlı.  Kanser vakaları, depresyon daha çok kentlerde görünüyor olması bir tesadüf olamaz.

Hava kirliliği, güvenlik sorunları, madde bağımlılığı , ırkçılık, milliyetçilik, ötekileştirme kentler için ciddi problem…

Oysa kentler uygarlığın sembolü olarak tarihte kendilerini var ettiler. Toplu yaşam alanları olarak, daha güzel yaşamlar muştuladılar. Ama sanırım verilen müjde şimdi karabasana dönmüş durumda.

İlk kentleri inşa eden insanlar,  bu günkü kentlerin halini tahmin edebilseydiler, kesinlikle kent devriminden vazgeçerlerdi diye düşünüyorum. Bu devrimin insanı bu denli cendereye alacaklarını hesaplamadılar kanımca.

İlk kentler belki de bir ihtiyaçtan ya da stratejik hedeflerden doğdu.

Kent kültürü, zamanla kalabalık insan topluluklarını bir araya getirdi ve karmaşaya kapı açtı.

Yani uygarlığın yitimi de buradan strat aldı ve yanılsama süreci de başlamış oldu.

Yönetimler kentleri daha görkemli yaptılar ama insani değerler giderek aşınmaya, yozlaşmaya da başladı. İşler merkezileştikçe etki alanı genişledi, organizasyonların boyutu devasa oranlara ulaştı.

Yani insan kentlerde kayboldu, duygular dahil, her şey başkalaşmaya, yozlaşmaya ve tükenmeye başladı.

Sistem insan, insanlar tarafından yönetilse de çıkan sonuç insanı yok etmeye yönelik oldu.

İnsan aklının sınırları genişledi, sanayi devrimi teknolojik atılımlarla ilerledi, iletişim uzayın derinlikleri evimizin içine taşıdı.

Tüm bunlar insanlık açısından önemli, hem de çok önemli.  Ama işin ilginç yanı her gelişme insanı da biraz güdükleştirdi, çünkü her gelişme tüketimi esas aldı. Buna kapitalizm demek mümkün ama daha gerilere, sanayi devriminden önce gelen bir düşünce biçiminin sonucu kentler uygarlığın yitimi haline geldi.

Bu gün kentlerin varlığı sorunlar yumağı anlamına geliyor.

Bin bir sorun, sıkıntı iç içe gelişiyor ve giderek boyutlanıyor.

Parasal ilişkiler, teknolojik gelişmeler, yeni devlet anlayışı ve sözde demokrasi kentlerin en büyük sorunları arasında. Mikrobik ve bakteriyel hastalıklar, kimyasal ve radyoaktif sızmalar yaşantımızın gerçekliği haline gelmiş.

Kentler çelişkinin,  mafyanın ve güvenlikçi sistemlerin korkunç denetimi altında. Her şey yedi yirmi dört saat kayıt altında.

Ve bu da yetmiyor. Daha önce şatolarda yaşayan şekçinler, kentlerde yeni bir alan açtılar. Varoşların hemen yanı başında  daha steril ve seçkinlerin kaldığı siteler kentlerin en belirgin ayrıntıları arasında yer almaya başladı.

Kentler artık seçkinler, yoksunlar ve yoksulların iç içe yaşadığı ama keskin çizgilerle ayrıştığı bir yapıya dönmüş durumda.

Artık kent demek tüketen, kirleten ve ticarileşen anlayışların organize edilmiş fiziksel alanlar anlamına geliyor.

Doğanın yok edildiği, beton imparatorluğunun kalıcılaştığı kentlerin sorunlarını yazmak için nefes bile yetmiyor.

Bu nedenle 21 yy’ın en büyük sorunu kent kültürünün giderek insanı yok eden, uygarlığın yitim noktaya gelmesidir.

Milyonlarca insanın bir arada yaşaması insana akıl almaz gelse de, 50 milyonlu kentlerin varlığı, milyonlarca aracın trafikte gün yirmi dört saat hareket halinde olması, güvenlik sorunları, çevre felaketleri, işsizlik ve toprağın yitimi kentleri yaşanılmaz kılıyor.

Ama buna rağmen herkes kentlere rağbet ediyor, akın akın göç katarları kentlere doğru ilerliyor.

Bu gerçekliği değiştirmek mümkün mü?

Çok zor ama kentler bu günkü şekliyle var olmaya devam ederse, çok zor.

Daha az beton, daha çok kentli hukuku ve insanların kendini gerçekleştirme alanları, sağlıklı konutlar, iş alanları, yerel demokrasi, eşitlik, ekolojik yaklaşımlar, insan haklarının geliştirilmesi 21 yy’ın çözümü olabilir.

Bu zor sorunun üstesinden gelmek için insanı yeniden ortaya çıkarmakla işe başlamak belki de en doğrusu.

Kentler olacak, köyler de olacak. Tarih geriye işlemeyeceğine göre bu alanları daha yaşanılır kılmaktan başka bir çözüm ufukta görünmüyor. Ne kentlerden vazgeçilir, ne de kentlerin bu hali kabul edilebilinir.

Zor bir durum yani. Her şeyin zıttıyla var olduğu karanlık bir sürecin içindeyiz. Karamsarlık aşılamak niyetinde değilim. Bilakis umudu yeşertmek, geçmişin izinde, günümüzü inşa etme isteğim var.

Bu kadar büyük bir hedef peşindeyim yani.

Zor ama imkansız değil.

Yeter ki bizler kazanç ve kâr hırsından birazcık ödün verelim ve insanı, insanları, toplulukları esas alalım. Her kültürel damar, her tarihsel yapı binlerce yıllık düşünce yoğunluğunun ürünü.

Her şeye rağmen dünya güzel ve yeryüzü doğasında daha çok güzel…

Mesele insanı, diğer canlıları, doğayı; hak, hukuk ve adaleti; insanca yaşama koşullarını yaratmak ve kentleri insan dostu haline getirmek.

Bütün mesele bu.

Bunu kim yapacak?

Bir ilahi kudret mi, yoksa yeryüzünün ilahları olan devletler mi?

Tabii ki bu bir tercih meselesi… İlahi kudretten bekleyenler de olacak, devlete havale edenler de.

Ya da tümden meselenin çözümünü bireylerim sırtına yükleyenler de olacak.

Yani çözümü de kentlerin kaotik ortamına benzeyecek. Zor, çetrefilli ve karışık.

Mohsen Namjoo Meşhed şehrinde geleneksel yapıdaki bir aile içerisinde büyüdü. Edebiyat ve müziğe olan ilgisi daha çocukluğunda başlamıştı. Okuldaki sanat etkinliklerinde aktif olarak rol alıyordu. Daha 12 yaşında iken babasını kaybedince annesi ve abileri onu müzik okuluna göndermeye karar verdiler. Burada Nasrullah Nasehpur tarafından eğitildi. Ailesinin karşı çıkmasına rağmen profesyonel olarak müzik yapmaya karar verdi ve müzik eğitimine Tahran Üniversitesi’nde devam etmek için Tahran’a taşındı. Giriş sınavını kazanmak için bir enstrüman çalmayı bilmesi gerekiyordu. Malî durumu nedeni ile gücü ancak bir setar almaya yetmişti. 1994 yılında üniversiteye girdi. Burada ağırlıklı olarak müzik ve tiyatro eğitimi aldı. Üniversitedeki klasik öğretim sisteminden memnun değildi. Klasik, geleneksel İran müziği ile yakından ilgilendikten sonra denemelere başladı ve bu geleneksel müziği modern yöntemlerle birleştirip sentez yaptı. Bu çalışmaları bazı kesimler tarafından kabul görmedi ve çok sık zorluklarla ve engellemelerle karşı karşıya kaldı. İran müziğini alışılmamış bir şekilde uygulaması ve şarkılarının değişik tarzı nedeni ile, üçüncü yılında üniversiteden atıldı. Üniversiteden atıldıktan sonra Tahran’da üç konser verdi. 2000 yılından bu yana rock müzik ve caz onun için önemli hale geldi. Bu iki müzik türünü geleneksel İran müziği ile birleştirdi. Bu denemeler çok kötü bir teknik ile kayda alındı. Bu kayıtların bir kısmı kopyalandı ve tüm İran’da, birçok insan tarafından sevilerek dinlendi. 2006 yılında özel konserler vermeye başladı ve aynı yıl Uluslararası Rotterdam Film Festivali’nde “Hotspot Teheran” konulu etkinlikte sahneye çıktı. Çok başarılı olan bu konser sonrası Hollanda radyosunda onunla bir söyleşi yapıldı ve konserden bazı eserler çalındı. İran sınırları dışında Mohsen Namjoo özellikle “Sound of Silence” isimli belgeselle tanındı. Bu belgeselde Amir Hamz ve Mark Lazarz, Namjoo ile birlikte, İran’ın diğer öncü müzisyenleri O-Hum, Hich-Kas ve Emad Bonakdar’ı da göstererek, Tahran’daki underground müziği anlatıyorlardı. Temmuz 2009 tarihinde Şems isimli bir şarkısında Kuran’dan alıntılar yaptığı ve İran yasalarına göre ayetlerin müzik eşliğinde söylenmesi yasak olduğu için Kuran’ı karalama suçlaması ile beş yıl hapse mahkûm oldu Albümler Trust the Tangerine Peel (2014) 13/8 (2012) (Konser kaydı) Alaki (2011) (Konser kaydı) Useless Kisses (2011) OY (2010) Geographical Determination (2008) Toranj (2007) Personal Cipher (2016)

Kaynak:Etnik müzik

https://www.mohsennamjoo.com

İçinde yaşadığım coğrafyadan başlayarak, yeryüzünün en ücra köşesine kadar var olan sorunlara duyarlılık göstermeye çalışan, çözümleri konusunda kafa yoran ve kendinden çok üçüncü kişilerin hak ve özgürlüklerini savunma gerektiğine inanan birisi olarak sorunlara bir çerçeve çizmeye çalışıyorum. Kendimce sorunlara cevap olma ve insanlığın omuzlarında ki yükün zerresini sırtlamaya çalışıyorum.

Ne elimde bir silah var, ne de insanları, doğayı, kültürleri, inançları yok edecek bir mekanizma.

Ben yok etmekten çok, yaşatmayı esas alan bir felsefe üzerinde duruyor, hayatın izini sürmeye çalışıyorum.

Bunun çok zor bir yaklaşım olduğunu biliyorum. Çünkü her inanç, her kültür ve her düşünce yan yana durmak istemiyor. Ayrık otları, kaktüs çiçekleri ve doğanın zehirli dikenleri her yerde var.

Baş etmek, dikenlerden arınmak, ayrık otlarını kurutmak öyle kolay değil.

Mesele düşündüğümden de çetrefilli.

Çünkü herkes kendi düşünce ve inancının doğruluğuna inanmakta ve kendi dünyasının militanı olmaya aday olarak yaşıyor.

Oysa yeryüzünde ki bütün çatışma ve kavgalar ‘benin düşüncem doğrudur’ yaklaşımdan çıkmıştır.

Bu çatışmaların, derin çelişkilerin önünü almak, yeryüzünde barış ortamı sağlamak akıl ve vicdan sahibi insanların işidir.

Ama işin gerçek yanı,  yani reel tarafı tarafgirliğin giderek büyüdüğü ve insanın insana tahakküm kurma güdüsünün ideolojik aygıtlara dönüştüğü, savaş araçların ekmek peynir yerine ikame edildiği kötü bir çağdayız.

Barış yeryüzün en ulvi, en ahlaki değeri olmasına rağmen orduların kendi aralarında diş bilediği, yer yer savaştığı ve giderek zorun her yerde geçerli akçe olduğu bir dönemdeyiz. Tıpkı eski çağlarda ki gibi, hatta geçmişe rahmet okutacak düzeyde vahşet olayları yaşanmakta. Gerek bireysel, gerekse de kitlesel silahlanma insanlığın bir akıl tutulması yaşadığının en açık kanıtı.

Çok uzatmaya gerek yok. Az laf, çok sevgi yaklaşımdan yola çıkarak, yeryüzü giderek daha bir sorunlar yumağı haline geliyor. Orman yangınlarını söndürecek bir teknoloji yok ama dünyanın uydusunu yok edecek bir nükleer potansiyele sahibiz.

Bu gidişatın insanı yaşatmayacağı açık. Her şey yok etmeye programlanıyor,sokaklar,evler, sınırlar kavganın arenası.

Bu güne kadar onlarca bilim insanı, onlarca alim, peygamber ve siyasetçi sorunlara çözüm için çok çaba sarf etmesine rağmen, insanlar için yaşanılır bir yeryüzü halen bir ütopya olarak kalmıştır. Ne dinsel argümanlar, ne toplum öncüleri sorunlara çözüm getirememiştir.

Binlerce kitap yazılmış, teoriler geliştirilmiş ama sonuç hiç değişmemiştir. Birbirini ezerek yaratılan dünyalar, bir süre sonra yeniden kavganın, savaşın ve birbirini yok etmenin cenderesine dönüşmüştür.

Mesele şudur ki,

Yeryüzü herkese yetecek kadar toprağa sahiptir. Ne havası tükenir, ne de suyu. Yeter ki insan aç gözlü olmasın. Aç gözlülük havayı, suyu ve doğayı tüketir, insanı yok eder, kültürleri çürütür.

Bu nedenle insan,  her şeyden önce vicdanlı davranmak zorundadır. Kendi haklarını savunmak, başka insanların da hakları olduğunu unutmamak zorundadır.

Yani herkes için hak, herkes için aş, herkes için adalet bir zorunluluktur. Hiçbir din, hiçbir düşünce, hiçbir değer bu formülasyonu gözden uzak tutamaz, tutmamalı.

Basit ve anlaşılır bir yaşam ütopyası insanların yüreğine nakış nakış işlemeli…

İnsanlık Dallas dizilerinden bıktı,  ilk çağ vandalizmden çok çekti, tahakküm seferlerinden, sömürge yönetimlerinden  sıkıldı…Korkunç acılar çekti, çekiyor.

Biraz hümanizm ya, empati ve her kes için hak…

Bu kadar basit bence.

Egonuzu, milliyetçiliğinizi, müritliğinizi bir yana bırakıp, bu yazıyı okursanız, yeryüzü güzelleştiğinin farkında olacaksınız.

Biraz insani duyarlılık…

Yakından uzağa doğru başlayarak duyarlılık.

Hepsi bu.

Soyut resim: Ülkü Ünal./https://artbiance.com/urun/soyut-8/

Video için Sabriye Çınar Doğan’a çok  tşkler.

Sabriye Çınar Doğan video için teşekkürler.İzleyin, gülmek kesin…

Doğan

Yıllar önce çekilen bir fotoğraf. Ben mi çekmişim yoksa başka bir arkadaş mı çekmiş tam hatırlamıyorum. Henüz koçerliğin geçerli akçe olduğu yıllar. İnsanın, insana benzediği yıllar.Saçlar, giyilen elbiseler ve elbette çocuklar o dönemin özelliklerini yansıtıyor. Sanırım Siverek Karabahçe Köyünün zozanlarında kıl çadır kuran köylülerin günlük yaşamından bir kare… Karacadağ 1985