Zeugma Mozaik Müzesi Gaziantep’e bağlı Şehitkâmil ilçesinin Mithatpaşa Mahallesi’nde yer alır. Türkiye ve dünya için çok önemli bir yeri olan müze 9 Eylül 2011 yılında hizmete açılmıştır. İsmini bölgedeki Zeugma Antik Kenti’nden almıştır. Müzede antik kentteki yaşayışın ve mimarinin yansıtıldığı sokak yapıları ziyaretçileri yıllara götürür.

Antik kente dair pek çok eser bu alanda sergilenir. Zeugma Ören Yeri ve burada inşa edilen Korugan Müzesi de diğer eserlerin sergilendiği alanlardır. Zeugma Mozaik Müzesi’nde Roma döneminde ve geç antik döneme ait birçok eser ve mozaik sergilenir.

Zeugma Antik Kenti

Zeugma Antik Kenti Gaziantep’in Nizip ilçesine kurulmuş önemli bir kenttir. Kentin diğer kalıntıları bu alandaki Zeugma Ören Yeri’nde bulunur. Kenti milattan önce 300 yılında Büyük İskender kurmuştur. Kurulduğu tarihteki ismi Selevkia Euphrates’tir. Roma İmparatorluğu döneminde komutan Pompeius, kendisine birçok yardımda bulunan I. Antiachos’a kenti vermiştir. Bu olay milattan önce 64 yılında yaşanmıştır.

Zeugma Kenti zamanında bölgeye hakim olan Kommagene Krallığı’nın dört önemli şehrinden biridir. Milattan önce 31 yılında ise Roma sınırlarına dahil olmuştur. Bu dönemde adı Zeugma olarak değiştirilmiştir. Zeugma, “köprü, geçit” gibi anlamlara gelir ve zamanın doğu sınırında bulunur. Roma imparatorluğu bölgede hüküm sürerken de Zeugma kenti önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde oldukça görkemli bir kenttir. Fakat milattan sonra 256 yılında Sasani Devleti’nin saldırısına uğramıştır. Sasani kralı I. Şapur’un önderliğinde yıkıma uğratılmış ve yakılmıştır.

Zeugma Mozaik Müzesi Özellikleri

Zeugma Mozaik Müzesi yapısının ve içindeki mozaiklerin kapladığı alan bakımından dünyadaki en geniş mozaik müzesidir. Giriş katında Poseidon ve Euphrates villalarından çıkarılan görkemli mozaikler sergilenir. Villaların tüm duvarları ve tabanları mozaik ve fresklerle süslü şekilde keşfedilmiştir. Müzede yer alan mozaikler ustaca yapılmış ihtişamlı eserler olma özelliğine sahip. Bazı mozaikler beş yüz bin parça bir araya getirilerek oluşturulmuştur. Mozaikler o dönemdeki dini inanışlar ve günlük yaşam gibi birçok konuda bilgi verir.

Müze’nin her katından görülebilen Mars Heykeli önemli eserlerden biridir. Mars Heykeli savaş ve baharın tanrısı olarak geçer. Müzede 2448 metrekare mozaik, 140 metrekare duvar resmi, dört tane roma çeşmesi, yirmi sütun, dört tane kireç taşı malzemeli heykel, mezar stelleri, lahitler, mimari parçalar ve tunçtan yapılmış bir Mars heykeli sergilenir.

Çingene Kızı Mozaiği ise en dikkat çekici mozaiklerden biridir. Diğer büyük boyutlu panoların aksine bu mozaik oldukça beğenilmiş ve müzenin sembolü haline gelmiştir. Mozaik milattan sonra 2’nci yüzyılda yapılmıştır. Arkeolojik kazılar sırasında Maenad Villası’nda bulunmuştur. Yapının yemek odası kısmında taban mozaiğinin günümüze ulaşan küçük bir parçasıdır. Zeugma’nın Mona Lisa’sı olarak anılan eserdeki figürün mahzun bakışı oldukça etkileyicidir. Figürdeki kızın örgü saçları ve çıkık elmacık kemiklerinden dolayı ismi Çingene Kızı olarak anılmaya başlanmıştır.